In de kijker

11 November 2011, bloemenhulde wapenstilstand

Ergens heb ik gelezen dat de vijf idealen van de Vrijmetselarij de volgende zijn: Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap, Tolerantie en Humaniteit. Bij mijn aanvoelen zijn dit precies de waarden waar iedere mens naar verlangt. Zoekt niet iedere samenleving naar een manier om deze uitingen van intrinsieke 'goedheid' in iedere mens boven te halen? 

Helaas leert de geschiedenis ons dat, hoe sterk het verlangen ernaar ook is, deze idealen dikwijls de aanzet zijn tot strijd, vervolging en bloedvergieten. Blijkbaar komen de individuele aspiraties van mensen, nogal eens in botsing met de regels van een georganiseerde maatschappij. Persoonlijke waarden worden dan een bedreiging voor de gemeenschap, die zich liever bedient van sloganeske en dogmatische richtlijnen voor het bereiken van het "hogere goed". Mensen zitten vol contradicties. Dezelfde waarden/idealen sturen ons naar prachtige initiatieven, maar evenzeer naar de meest verschikkelijke vormen van geweld.

Deelname aan de jaarlijkse bloemenhulde, ter herdenking van de ontelbare slachtoffers van eeuwig aanwezige oorlogen, roept bij mij altijd een dubbelzinning gevoel op. Enerzijds lijkt het alsof we aansluiten bij een  slaafs vertoon, beaccentueerd door zinloze symbolen en rituelen; de verheerlijking van oorlog en het vermogen van de mensheid om te vernietigen. Anderzijds weet ik -intiuïtief-  dat dit een "goed" gebaar is. De herinnering aan vele levens die verloren gingen op diverse slagvelden moet zichtbaar gemaakt worden voor het geweten van de samenleving. Hiervoor deelt iedereen in de verantwoordelijkheid. Dit ritueel moet precies een uitnodiging vormen om na de denken, om vragen te stellen over verleden, heden en toekomst. Het laat ons zien dat het menselijke streven naar fundamenteel zinvolle idealen, toch zijn tol opeist. Daar zullen we als maatschappij nooit omheen kunnen. 

Niettegenstaande al het denkvoer dat deze gelegenheid bij mij oproept, is het ook niet al 'kommer en kwel' dat voorop staat. Het gevoel van solidariteit onder de aanwezigen maakt veel goed. De wilskracht en overtuiging van de vaandeldragers is rechtuit hartverwarmend. Ze zijn niet onmiddellijk de 'jongsten' van het gezelschap, maar wel altijd present, en bereid om hun ding te doen met grote toewijding. Daar straalt toch een zekere kracht vanaf, die inspirerend werkt. Zoiets geeft hoop voor een samenleving die nogal eens de indruk oproept dat ze gedomineerd wordt door grenzeloze navelstaarderij. Broederschap is reëel voelbaar op 11/11/11.

Het is fijn om erbij te horen. Door het dragen van ons uniform tonen we natuurlijk al dat we deel zijn van een groter geheel. Maar bij een plechtigheid als deze, krijgt dat toch een andere dimensie. We krijgen de kans om toe te treden tot een groter broederschap. Velen hebben dit vóór ons gedaan, en hopelijk zal deze traditie nog heel wat volgende generaties kunnen aanspreken. Met de komende verjaardag '14-'18, zal de mediabelangstelling natuurlijk niet ontbreken. Het is maar te hopen dat ook zij hun verantwoordelijkheid correct zullen opnemen, en niet enkel commerciële belangen laten primeren. Opportunisme is er al genoeg in deze wereld. Het is misschien tijd om de idealen waarmee dit stukje is begonnen, eens in de kijker te zetten en te opwaarderen. Me dunkt dat we daar allemaal beter van worden?

De weersomstandigheden vallen bijzonder mee op deze 11 november, waardoor de optocht op een flinke belangstelling kan rekenen in de Brugse straten. Het geüniformeerde gedeelte (muzikanten uitgezonderd) van de stoet is nogal beperkt dit jaar. We kunnen er dus op rekenen dat fotomateriaal van dit selecte groepje nu overal ter wereld verspreid is. Voor een aantal toeristen, bij wie 11 november geen bijzondere betekenis heeft, zal dit een gelegenheid geweest zijn om een stukje plaatselijke folklore mee te pikken. Voor diegenen die zelf een traditie ter zake onderhouden, moet het in stand houden van deze herdenking zeker een emotionele respons oproepen. Wij zijn misschien maar een klein land, maar we hebben wel gepast respect voor allen die hebben bijgedragen aan zijn huidige welvaart.