"Den oorlog ga j' hier were vinden" (Vermandere)

100 km van Ieper

9 - 10 - 11 mei 2024

Als we denken aan meerdaagse wandeltochten door de frontstreek van de Westhoek, dan komt ongetwijfeld de Vierdaagse van de IJzer bovendrijven. Oorspronkelijk een burgerlijke organisatie, maar die over de jaren is uitgegroeid tot een militaire klassieker. Dat heeft uiteraard alles te maken met de militaire inbreng in het opzetten ervan en de uitreiking van een officiële medaille voor de militaire participanten. Vorig jaar kende deze internationale mars trouwens zijn 50ste editie (sinds 1973).

Waarschijnlijk was het wandelklimaat in het begin van de jaren '70 optimaal? Of misschien was de belangstelling voor de oorlogshistorie in dit stukje West-Vlaanderen bijzonder populair in die tijd? In ieder geval ontstond bij de Ieperse sportraad in 1972 het idee om met een aantal staplustigen de 'prachtige streek' (sic), doordrenkt met militaire geschiedenis, rond hun stad te gaan verkennen. Uit dit initiatief groeide over de jaren een heuse wandelklassieker. Engelse militairen, die vanuit hun tradities een stevige band hebben met de streek rond Ypres, ontdekten het parcours en sloten zich aan. Blijkbaar zorgden zij in 1976 voor een contingent van 300 militaire deelnemers! Omdat we toen nog in de periode van de 'koude oorlog' zaten, waren veel Engelsen gelegerd in Duitsland. Ook daar leek het concept van wandelen door de aloude frontstreek aan te slaan, en stilaan vervoegden ook de Duitse reservisten de mars. Op die manier gebeurde het dat de 'vijanden' van weleer zich verenigden om broederlijk samen de streek te bewandelen waar hun voorouders zoveel bloed hebben vergoten.  

Hoewel deze wandel-driedaagse niet door militaire instanties is opgezet, kadert ze toch in de sfeer van verbroedering en herdenking van het militaire verleden. Voor mij is het de derde maal dat ik de drie dagen zal uitwandelen. In 2014 en 2017 gaat dat effectief over de volle 100 km. Dit jaar zetten Chris en ik 51km op de teller (3 x 16km). Een interessante sportieve prestatie, maar toch vooral een onderdompeling in het oorlogsverleden van de streek.

De organisatoren proberen de geschiedenis levend te houden. De wandelroute voert de deelnemers langs monumenten zoals: Caterpillar Crater, Hill 60, Hill 62, gerestaureerde loopgraven, frontmarkeringen, Hooge Crater, en de vele militaire begraafplaatsen, onder andere op de Ieperse vesten. Allemaal stille getuigen van het drama dat zich in deze streek heeft afgespeeld en die uitnodigen tot bezinning en reflectie. 

Wandelen is mijn hobby. De inspanning in open lucht geeft mij energie en voldoening. Maar ook de geschiedenis van de beide wereldoorlogen behoort tot mijn interessegebied. In combinatie van die twee hebben mijn wandelschoenen al menig kilometer afgelegd in de frontstreek rond Ieper. Een landschap met prachtige natuur, maar ook vol herinneringen en littekens. Het onwezenlijke verhaal dat hier voor altijd in de bodem is gegrift. Surrealistische taferelen van bloedvergieten, die de verbeelding tarten, komen bovendrijven in mijn geest. Het is haast niet te vatten voor een mens die dit soort vernieling niet aan de lijve heeft meegemaakt.

Dit is een ervaring vol contrasten. Waar ooit legers tegenover mekaar stonden om enkele meter grond te veroveren, stappen nu Duitsers en Engelsen broederlijk naast elkaar. Er wordt zelfs al eens een marslied gezongen. Iets wat eigenlijk tot de Duitse militaire traditie behoort. Maar iedereen deelt in dezelfde solidariteit en na de inspanning is er altijd tijd voor verdere verbroedering met enkele drankjes en een smakelijke barbecue-hap. Het zal eerder bier zijn dan bloed dat nu onze Belgische bodem verzadigt. 

Deelnemen aan een georganiseerde wandeltocht betekent zeker een sportieve prestatie. Dat is op zich een waardevolle onderneming. Als daar ook een historisch militair perspectief bij komt, dan levert dat een bijzondere meerwaarde. Zelfs voor iemand die al heel wat weet over de geschiedenis van de streek, komen er altijd nieuwe indrukken bij tijdens de mars. De wandelaars delen hun eigen verhalen en reflecties. Nieuwe fragmentjes vervolledigen het verhaal dat in het landschap verborgen zit. Het is waardevol om dat te ontdekken en verder te delen.

Na deze wandeling vol introspectie is het 'even wennen' om terug de dagelijkse realiteit in te stappen. De wreedheid van oude conflicten een plaats geven is één ding. Beseffen dat er op dit moment oorlog woedt met gelijksoortige proporties aan de grenzen van Europa is een ontnuchterende vaststelling. Enkele kilometers onderdompeling in vrede, vriendschap en verbroedering tussen oude tegenstanders, vormt een schril contrast met de haat en onverdraagzaamheid die elders in de wereld een bloedige tol eist.

Het doel dat de organisatoren van deze driedaagse mars voor ogen hebben is iets om te koesteren: "Verbroedering en vriendschap tussen verschillende volkeren die in het verleden niet altijd op dezelfde golflengte zaten ...". 

met vriendelijke wandelgroeten,

Peggy

Penningmeester Kring BO&W-Vl