In de kijker

Whisky Tasting 09 maart 2012

"de gustibus non est disputandum"

Tot voor kort, wist ik niets af van het bestaan van het Brugse Whiskyhuis. Maar aangezien ik geen uitgesproken liefhebber ben van het goudgele destillaat, heb ik dat niet als een gemis ervaren. Occasioneel laat ik mij wel eens verleiden tot het nuttigen van een glaasje whisky, en moet toegeven dat bepaalde soorten mij meer genoegen doen dan anderen. Toch is dit nooit aanzet geweest om flinke voorraden van het spul aan te kopen, of de consumeren. Eerlijk, uit het bestaande gamma "moutproducten" geniet bier als eindproduct mijn voorkeur, (ver) boven de gedestilleerde variant. Een avondje whisky- tasting bevat voor mij dus de uitdaging van het onbekende, wat de bovenhand haalt over de onverschilligheid tegenover het eigenlijke product. Dit moet vooral een avondje onder vrienden worden, waarbij de passie die we delen dieper zit dan die voor spiritualiën die we met ernstige gezichten door ons keelgat laten verdwijnen. 

Het groepje van 16 reservisten en sympathisanten, dat zich aanmeldt voor de degustatie, heeft precies de goede samenstelling om de gewelfde kelder onder de whiskyshop een gezellige sfeer te bezorgen. Dit uiterst geschikte decorelement wordt nog aangevuld met de uitdossing van de spreker, die zich voor de gelegenheid in "kilt" presenteert (met de Tartan van de Black Watch). Na deze introductie van Clan- kleuren, moet ik misschien de titel van dit verslagje ook aanpassen naar: "de gustibus et colores ...?" Maar goed, laat ik dit soort waarnemingen maar achterwege laten, en de focus bewaren op mijn smaak/reuk zintuigen. 

Allereerst moet opgemerkt worden dat deze bijeenkomst geenszins mag verward worden met een banaal zuipfestijn. De evaluatiedocumenten die voor iedere deelnemer klaar liggen, maken dat meteen duidelijk. We zullen de sensoriële indrukken, die ontstaan in confrontatie met het voorgeschotelde productstaal, quoteren op een gevalideerd meetinstrument. Hiebij zal onderscheid gemaakt worden tussen:

• het uitzicht = door de inhoud van speciaal hiervoor ontworpen proefglaasjes tegen een witte achtergrond te bestuderen. Het kleurspectrum is zeer ruim, en bedient zich van een doordachte en beeldende woordenschat, eigen aan specialisten ter zake. Binnen mijn professionele branche kan ik dat het best vergelijken met de vele termen die de 'piskijkers' historisch gebruikten, en waarvan nog een en ander terug te vinden is in de nursing- professie.
• de neus = terwijl uit het vorige criterium enkele objectieve gevolgtrekkingen kunnen worden gemaakt (zoals het alcoholgehalte, dat een invloed heeft op druppelvorming), komt bij het ruiken aanvankelijk een zeer breed gamma aan subjectieve indrukken aan bod. Aangezien onze smaak in belangrijke mate afhankelijk is van de geur (geen toeval dat onze neus anatomisch boven onze mond staat), is dit wel een mooie illustratie van het feit dat onze waarneming van de omgeving onderling sterk kan verschillen. Hoe die indrukken worden benoemd, lijkt mij vooral een artistiek gegeven, waarbij onze Magritte zijn hartje zou kunnen ophalen: "bananen, ananas, rook, turf, noten, caramel, ...". Het is alsof we op een fruit- en groentenmarkt staan.
• de smaak = men neme één slok, vermenge het met wat spuug (om de enzymen erin te laten werken?), spoele het wat rond in de mond (om alle smaakzones op de tong ermee in contact te brengen), en zwelge het mengsel door met aandacht voor het warmtegevoel tegen de slijmvliezen. Als de neusindrukken al breed waren, dan is dat voor de smaak nog meer het geval. Het gedistilleerde moutsap smaakt naar alles wat je maar kunt bedenken; dit is echt een mirakel in een fles.
• de nadronk = dingen die we lekker vinden, mogen gerust wat blijven hangen. Geen idee of we er daardoor minder van drinken, maar dat is niet het punt waar de semi-professionele whiskyproever zich mee bezig houdt. Opnieuw ligt de focus op de smaak, en de evolutie die erin ontstaat.
• de balans = niet zo gemakkelijk te beoordelen, maar wel helder voorgesteld. Dit gaat in feite over de harmonie in smaken en gewaarwordingen, die de whisky- passage teweeg brengt. Hierin kan een grandioze ontdekking zitten van complementaire smaken zoals kersen met chocolade. Maar evengoed komen er combinaties bovendrijven die een ware aanslag vormen op een harmonisch smaakpalet. Dit vind ik iets voor gevorderden.

Zes Schotse Wisky's passeren de revue voor onze beoordeling. Onder deskundige coaching van onze gastspreker laten we onze zintuigen los op de aangeboden stalen. Tussendoor herkalibreren we ons palet met behulp van bittere fondantchocolade en slokjes water. Omdat dit een groepsgebeuren is, mag iedereen zijn indrukken luidop ter tafel brengen met de geruststelling dat er geen 'juiste' of 'verkeerde' antwoorden zijn. Af en toe komen er zelfs originele en spitsvondige uitspraken aan bod, die zeker niet zouden misstaan op de labels en verpakkingen van de sterkedrank. Soms lijkt het pure poëzie. Hieruit kan ik enkel besluiten dat Reservisten nog altijd over een flinke portie fantasie beschikken (een noodzakelijk kenmerk, me dunkt).

Als de stalen zijn gesampeld, en de Gaelic uitspraak van de Whisky's en hun oorsprong al met een zekere vlotheid kunnen worden uitgesproken, is het tijd om een soort eindscore op te maken van de voorgeschotelde lekkernijen. Onder het genot van enkele goedgesmeerde boterhammen met divers beleg (niet van Schotse origine), buigen wij ons als echte juryleden over de aangeboden kandidaten van de avond. Iedereen mag zijn top 3 voorstellen aan de spreker, die zich voor de gelegenheid ontpopt tot een prima quiz- animator. Uiteraard geven de individuele oordelen wel aanzet tot gesprek tussen de tafelgenoten. Maar de sfeer blijft vriendelijk en ontspannen. In feite verwacht ik ieder moment dat de spreker ons zal vergasten op de woorden: "wat hebben we geleerd, vanavond?" Want het is wel duidelijk dat we allemaal iets opsteken van de conversatie.

The results for the Belgian Jury (Reserve):

1. GLENFARCLAS 105
2. BENRIACH 12  CHERRY CASK
3. LAPHROAIG QUARTER CASK
4. TOMATIN 12 YRS
5. BOWMORE ENIGMA 12 YRS
6. JURA ORIGIN

Dit soort beoordeling is natuurlijk uiterst subjectief. Maar het is wel plezant om de eigen voorkeuren eens in het perspectief van de groepskeuze te zien.  Wiens smaak dicht tegen deze middelmaat aanleunt kan zich gesterkt voelen met het idee bij de 'normale' verwachtingen te behoren. Wie er eerder van afwijkt kan zich getroosten met het gevoel 'bijzonder' te zijn (elite).

Voor mij is dit precies waar het allemaal op aan komt. We zitten allemaal gevangen in het eeuwige patroon van zoeken naar 'aansluiting' (integratie), en tezelfder tijd te bewijzen dat we 'uniek' (differentiatie) zijn. Het militaire establishment is daar een prachtige illustratie van. Iedereen draagt een 'uniform' (allen behorende tot één groep door het dragen van de Clan- kleuren) , maar meteen wordt ook een heel gamma aan distinctieven beschikbaar om individuele verschillen te benadrukken. Het is allemaal een kwestie van het gepaste evenwicht vinden.

Dat is het belangrijkste wat ik aan deze avond overhoud (naast het feit dat ik wel wat plezante weetjes heb opgestoken over whisky). Wij zijn één Kring, bestaande uit mensen die één gemeenschappelijk kenmerk delen, maar evenzeer zijn wij een boeiende vergaarbak van individueel verschillende kennis, vaardigheden en passies. Tijdens dit 'avondje uit' hebben we eventjes kennis kunnen maken met één van de vele 'smaken' binnen onze bonte groep. En dat zal zeker niet de laatste keer zijn dat we dat mogen meemaken.

Cheers,